বাংলাদেশ শ্রম আইন ২০২৫: চাকুরির নিয়মাবলী ও শ্রমিকের অধিকার

বাংলাদেশ শ্রম আইন ২০২৫: পদত্যাগ, বরখাস্ত, অবসান ও ছাটাই সম্পর্কিত পূর্ণাঙ্গ নির্দেশিকা

বাংলাদেশ শ্রম আইন ২০২৫: চাকুরির নিয়মাবলী ও শ্রমিকের অধিকার

বাংলাদেশে শ্রমিকদের অধিকার সুরক্ষার জন্য বাংলাদেশ শ্রম আইন ২০১৩ ও সংশোধিত ধারা অনুযায়ী পদত্যাগ, বরখাস্ত, অপসারণ, অবসান এবং ছাটাইয়ের নিয়মাবলী নির্ধারিত। এখানে প্রতিটি ধারা বিস্তারিতভাবে বর্ণনা করা হলো।

১. পদত্যাগ (Resignation) – ধারা ২৭

  • স্থায়ী শ্রমিক: ৬০ দিনের লিখিত নোটিশ দিয়ে পদত্যাগ করতে পারবেন।
  • অস্থায়ী শ্রমিক: মাসিক মজুরি ভিত্তিক শ্রমিক ৩০ দিনের নোটিশ, অন্যান্য শ্রমিক ১৪ দিনের নোটিশ প্রদান করে পদত্যাগ করতে পারবেন।
  • বিনা নোটিশে পদত্যাগ: নোটিশ মেয়াদের সমপরিমাণ মজুরী প্রদান করে চাকুরি ছাড়তে পারবেন।
  • অনুপস্থিতি ও স্বয়ংক্রিয় পদত্যাগ: ১০ দিনের বেশি অনুমতি ছাড়া অনুপস্থিত হলে মালিক ১০ দিনের নোটিশ দেবেন; যোগদান না করলে অতিরিক্ত ৭ দিনের নোটিশ প্রদান হবে। তবুও না এলে, পদত্যাগ ধরা হবে।
  • ক্ষতিপূরণ: ৫–১০ বছরের চাকুরিতে প্রতি বছরের জন্য ১৪ দিনের মজুরী, ১০ বছরের বেশি হলে ৩০ দিনের মজুরী বা গ্রাচুইটি (যেটি বেশি)।

২. বরখাস্ত (Dismissal) – ধারা ২৩(১)

বিনা নোটিশে বরখাস্তের শর্তসমূহ:

  • ফৌজদারী অপরাধে দণ্ড প্রাপ্ত শ্রমিক।
  • অসদাচরণের কারণে ধারা ২৪ অনুযায়ী দোষী সাব্যস্ত শ্রমিক।

৩. অপসারণ (Removal) – ধারা ২৩(২)ক

অসদাচরণের জন্য অপসারণের শর্ত:

  • চাকুরি ≥ ১ বছর হলে প্রতি বছরের জন্য ১৫ দিনের মজুরী ক্ষতিপূরণ।
  • মালিকের সম্পত্তি চুরি, প্রতারণা বা দাঙ্গা-অগ্নিসংযোগ করলে ক্ষতিপূরণ পাবেন না।
  • আইনানুগ অন্যান্য সুবিধা শ্রমিক পাবেন।

৪. অবসান (Termination) – ধারা ২৬

নোটিশ এবং ক্ষতিপূরণ:

  • স্থায়ী শ্রমিক: ১২০ দিনের নোটিশ
  • অন্যরা: ৬০ দিন
  • অস্থায়ী শ্রমিক: ৩০ দিন
  • অন্যান্য শ্রমিক: ১৪ দিন
  • ক্ষতিপূরণ: প্রতি পূর্ণ বছরের জন্য ৩০ দিনের মজুরী বা গ্রাচুইটি (যেটি বেশি)

মালিক চাইলে নোটিশের পরিবর্তে সমপরিমাণ মজুরী দিয়ে অবসান করতে পারেন।

৫. ছাটাই (Retrenchment) – ধারা ২০

  • প্রয়োজনের অতিরিক্ততা অনুযায়ী ছাটাই করা যাবে।
  • চাকুরির মেয়াদ ≥ ১ বছর: এক মাসের লিখিত নোটিশ বা সমপরিমাণ মজুরী।
  • প্রধান পরিদর্শক ও সিবিএ কপি প্রদান বাধ্যতামূলক।
  • ক্ষতিপূরণ: প্রতি বছরের জন্য ৩০ দিনের মজুরী বা গ্রাচুইটি।
  • ৪৫+১৫ দিনের লে-অফ হলে অতিরিক্ত ১৫ দিনের মজুরী প্রদান করতে হবে।

বিশেষ টিপস: শ্রমিকদের অধিকার সুরক্ষা আইন অনুযায়ী নিশ্চিত করা জরুরি। কোনো শ্রমিককে ক্ষতিপূরণ ও নোটিশ থেকে বঞ্চিত করা যাবে না। প্রয়োজনে শ্রমিকরা শ্রম আদালতে মামলা করতে পারবেন।

🔹 CTA

আপনি কি আপনার শ্রমিকদের অধিকার সম্পর্কে নিশ্চিত নন? এখনই আমাদের আইনি বিশেষজ্ঞদের সঙ্গে যোগাযোগ করুন এবং নিশ্চিত করুন যে আপনার প্রতিষ্ঠান আইন অনুযায়ী পরিচালিত হচ্ছে।

ইউরোপে নতুন করে ছড়াচ্ছে বার্ড ফ্লু

Related Posts

At First For Some Time I Was Not Able To Answer

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Atqui eorum nihil est eius generis, ut sit in fine atque extrerno bonorum. Non autem hoc: igitur ne illud quidem. Atque haec coniunctio confusioque virtutum tamen a philosophis ratione quadam distinguitur. Utilitatis causa amicitia est quaesita. Sed emolumenta communia esse dicuntur, recte autem facta et peccata non habentur communia. Itaque his sapiens semper vacabit. Duo Reges: constructio interrete. At enim hic etiam dolore. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Atqui eorum nihil est eius generis, ut sit in fine atque extrerno bonorum. Non autem hoc: igitur ne illud quidem. Atque haec coniunctio confusioque virtutum tamen a philosophis ratione quadam distinguitur. Utilitatis causa amicitia est quaesita. Sed emolumenta communia esse dicuntur, recte autem facta et peccata non habentur communia. Itaque his sapiens semper vacabit. Duo Reges: constructio interrete. At enim hic etiam dolore.Familiares nostros, credo, Sironem dicis et Philodemum, cum optimos viros, tum homines doctissimos. Philosophi autem in suis lectulis plerumque moriuntur. Universa enim illorum ratione cum tota vestra confligendum puto. Nonne igitur tibi videntur, inquit, mala? Pisone in eo gymnasio, quod Ptolomaeum vocatur, unaque nobiscum Q. Quia dolori non voluptas contraria est, sed doloris privatio. Sed tempus est, si videtur, et recta quidem ad me. An eiusdem modi? Curabitur cursus et ligula ut rhoncus. Phasellus consequat sapien eget consequat condimentum. Nullam tristique non neque vulputate commodo. Nulla eget dui fermentum, porta dolor sed, placerat lacus. Nunc at risus molestie, iaculis sapien in, dapibus ante. Praesent tellus ipsum, luctus vel orci eget, facilisis placerat enim. Suspendisse laoreet erat vel metus molestie luctus. Donec molestie risus ac velit ornare elementum. Suspendisse malesuada bibendum est, at tempor purus fringilla ac. Ut ut nulla vitae felis viverra efficitur. Curabitur maximus elementum mi non laoreet. Vivamus iaculis ex vitae nulla dictum, ac tempus risus varius. Nunc in rutrum nisl, sodales malesuada tortor. In lectus dui, venenatis non urna ac, pulvinar imperdiet augue. Donec dapibus ipsum congue eros rhoncus, ut rutrum nulla varius. Proin in euismod purus, ac ullamcorper eros. Donec quis diam nec purus maximus interdum quis id metus. Pellentesque pretium dui nisl, sed bibendum tortor varius sit amet. Fusce placerat nulla non risus…

Read more

At Length One Of Them Called Out In A Clear

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Atqui eorum nihil est eius generis, ut sit in fine atque extrerno bonorum. Non autem hoc: igitur ne illud quidem. Atque haec coniunctio confusioque virtutum tamen a philosophis ratione quadam distinguitur. Utilitatis causa amicitia est quaesita. Sed emolumenta communia esse dicuntur, recte autem facta et peccata non habentur communia. Itaque his sapiens semper vacabit. Duo Reges: constructio interrete. At enim hic etiam dolore. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Atqui eorum nihil est eius generis, ut sit in fine atque extrerno bonorum. Non autem hoc: igitur ne illud quidem. Atque haec coniunctio confusioque virtutum tamen a philosophis ratione quadam distinguitur. Utilitatis causa amicitia est quaesita. Sed emolumenta communia esse dicuntur, recte autem facta et peccata non habentur communia. Itaque his sapiens semper vacabit. Duo Reges: constructio interrete. At enim hic etiam dolore.Familiares nostros, credo, Sironem dicis et Philodemum, cum optimos viros, tum homines doctissimos. Philosophi autem in suis lectulis plerumque moriuntur. Universa enim illorum ratione cum tota vestra confligendum puto. Nonne igitur tibi videntur, inquit, mala? Pisone in eo gymnasio, quod Ptolomaeum vocatur, unaque nobiscum Q. Quia dolori non voluptas contraria est, sed doloris privatio. Sed tempus est, si videtur, et recta quidem ad me. An eiusdem modi? Curabitur cursus et ligula ut rhoncus. Phasellus consequat sapien eget consequat condimentum. Nullam tristique non neque vulputate commodo. Nulla eget dui fermentum, porta dolor sed, placerat lacus. Nunc at risus molestie, iaculis sapien in, dapibus ante. Praesent tellus ipsum, luctus vel orci eget, facilisis placerat enim. Suspendisse laoreet erat vel metus molestie luctus. Donec molestie risus ac velit ornare elementum. Suspendisse malesuada bibendum est, at tempor purus fringilla ac. Ut ut nulla vitae felis viverra efficitur. Curabitur maximus elementum mi non laoreet. Vivamus iaculis ex vitae nulla dictum, ac tempus risus varius. Nunc in rutrum nisl, sodales malesuada tortor. In lectus dui, venenatis non urna ac, pulvinar imperdiet augue. Donec dapibus ipsum congue eros rhoncus, ut rutrum nulla varius. Proin in euismod purus, ac ullamcorper eros. Donec quis diam nec purus maximus interdum quis id metus. Pellentesque pretium dui nisl, sed bibendum tortor varius sit amet. Fusce placerat nulla non risus…

Read more

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

You Missed

এরই নাম আল্লাহর উপর ভরসা – তাওয়াক্কুল ও রিজিকের অনুপ্রেরণাদায়ক ইসলামিক গল্প

  • By admin
  • October 25, 2025
  • 4 views
এরই নাম আল্লাহর উপর ভরসা – তাওয়াক্কুল ও রিজিকের অনুপ্রেরণাদায়ক ইসলামিক গল্প

খাবার হজম প্রক্রিয়া: ধাপ, কৌশল এবং হজম উন্নত করার বৈজ্ঞানিক উপায়

  • By admin
  • October 25, 2025
  • 8 views
খাবার হজম প্রক্রিয়া: ধাপ, কৌশল এবং হজম উন্নত করার বৈজ্ঞানিক উপায়

কাঁচা হলুদের ১০০টি অবিশ্বাস্য উপকারিতা

  • By admin
  • October 25, 2025
  • 10 views
কাঁচা হলুদের ১০০টি অবিশ্বাস্য উপকারিতা

আখরোট খাওয়ার অবিশ্বাস্য উপকারিতা

  • By admin
  • October 25, 2025
  • 5 views
আখরোট খাওয়ার অবিশ্বাস্য উপকারিতা

গ্যাস ও অ্যাসিডিটির প্রধান কারণ এবং তা থেকে মুক্তির উপায়

  • By admin
  • October 25, 2025
  • 6 views
গ্যাস ও অ্যাসিডিটির প্রধান কারণ এবং তা থেকে মুক্তির উপায়

নারী কি শুধুই জাহান্নামের দরজা? — ইসলামে নারীর প্রকৃত মর্যাদা

  • By admin
  • October 25, 2025
  • 7 views
নারী কি শুধুই জাহান্নামের দরজা? — ইসলামে নারীর প্রকৃত মর্যাদা